Zbiorcza odpowiedź na listy z kraju, czyli piosenka bez metafor i aluzji

Tekst: Jacek Kaczmarski

Muzyka: Jacek Kaczmarski

Wykonanie: Jacek Kaczmarski

Kapodaster: IV

Czytam listy z Polski w parszywych kopertach	a
Pouszlachetnianych znaczkami z El Grekiem.	H0
Zanim je rozerwę – w tajny szyfr się wwiercam,	E
Niezauważony przez cło i bezpiekę:	a
Ten brudnozielony, albo bladożółty	A7
Stos niby-papieru, a w nim słów oferta	d
Przygnieciona wizją poszczególnych piekieł,	G7
Więcej mi mówi niż bibuł pełne półki,	C
Niż filatelistów łakome bibułki,	E
Bo to jest – polskością napęczniała – ścierka.	a F a

Wiadomo, że czystość nie zostawia śladów –	a
Jak czytać – to w kurzu, brudzie albo w fusach.	H0
Darmo szukać w brązowych odlewach przykładu,	E
Jak ma żywy człowiek w błocie się poruszać.	a
Tu długopis szarpie list i nagła bieda –	A7
Spółdzielnia Inwalidów, co wyrabia wkłady,	d
(Choć nikt inwalidów do pracy nie zmusza)	G7
Oświadcza, że planu wyrobić się nie da	C
I lepsza śmierć chroma niż kaleka sprzedaż,	E
Bo krew, jak tusz w piórze, zawsze ścieka na dół.	a F a

Na dole jest – piszą – nas sześćdziesiąt procent,	a
A procent wyznacza przecież moc roztworu.	H0
Smak życia określa dziś popiół i ocet –	E
Popiół żyzny, ocet chroni od pomoru;	a
Lecz kto sobie głowę posypie popiołem	A7
Za nakazem szczerych własnej duszy ocen?	d
Kto, octem karmiony, dokona wyboru	G7
Między wątłym wieszczem a silnym matołem,	C
Który chce jedynie, aby bić mu czołem	E
Ubijając przy tym ukryte w nim moce?	a F a

– Nikt, prawie nikt – piszą i opowiadają	a
Ci, którzy przejazdem, którzy wyjechali.	H0
Są ludzie, jest naród, ale nie ma – kraju –	E
Jest kopalnia węgla, jest fabryka stali,	a
Jest prowincjonalna przechowalnia bytu,	A7
Do której przy kasie klucza ci nie dają,	d
Więc jest myśl o bycie tych, którzy wytrwali,	G7
Pracując w niewoli od zmierzchu do świtu,	C
W ustach tytoniowy mając smak przesytu,	E
Po którym nic nie ma – jak to zwykle w raju.	a F a

Stary aktor mówi, że żyje w teatrze,	a
Że się teatrowi poświęcił bez reszty.	H0
Na to poświęcenie – czysta rozkosz patrzeć,	E
Że przecież w tej nędzy nareszcie ktoś wieszczy!	a
Coś się z trudu starca stałego narodzi,	A7
Czego zwykły kurz, brud ani fus nie zatrze,	d
Bo jest dzięki temu w przyszłości czas przeszły! –	G7
Ale mało kogo dzisiaj to obchodzi,	C
Skoro teraźniejszość bezlitośnie zwodzi,	E
A przyszłość, jeżeli da już znać o sobie – to kracze.	a F a

Wybitny reżyser, kiedy go zapytać	a
O filmu znaczenie w ojczyźnie poetów,	H0
Powie, że w pytaniu jest naiwność syta	E
Ślepych kinomanów, lub pustych estetów.	a
Świat jeszcze się głębią moralną zachwyci,	A7
Bo zwykł się zachwycać tym, co trochę zgrzyta,	d
Pochlebiony faktem, że coś zgrzyta – nie tu	G7
Ale ci, o których film mówić chce życiu,	C
Nie pragną potwierdzeń, że gniją w powiciu –	E
Im przynajmniej ekran bajką ma zakwitać.	a F a

A pisarz powiada, lub przemilcza częściej,	a
Że moc wyrażania uczuć, myśli, pragnień,	H0
Co wysusza serce, rozszarpuje mięśnie –	E
Coraz bardziej czarną przypomina magię.	a
Więc patrzą na niego, czasem go czytają,	A7
Nie palcem po zdaniach wodząc, ale pięścią,	d
Co śledzi, czy pisze dobrze – czyli ładnie.	G7
Ci znów, co się z prawdą jakoś uporają,	C
Gotowi są opluć – i też rację mają,	E
Że po co im twórczość, co wróży nieszczęście!	a F a

Pisze rolnik z Bieszczad, gdzie kiedyś śpiewałem	a
W świetlicy przy piecu pieśń o Kasandrze,	H0
Że się moje słowa dawno stały ciałem	E
I sił już nie starcza, żeby z losem zadrzeć.	a
Bo ziemia nie rodzi przecież dla rodzenia,	A7
Co ma rosnąć – rośnie wszak na Bożą chwałę,	d
A tu nie ma po co już sięgać w zanadrze:	G7
Puste spichrze, chwast się polami rozplenia	C
I nie brzmią szczerością słowa dziękczynienia,	E
Bo „choć nic nie wziąłem, to nic też nie dałem”.	a F a

Inny list i znaczki na nim – złotych trzysta,	a
A na kartce w kratkę wydartej z zeszytu,	H0
Gęsto zapisanej, by ją wykorzystać –	E
Przekleństwa i wściekłość młodych robotników:	a
Dość mają dyskusji, wybiegów i taktyk,	A7
Pretensji do wszystkich nieskończona lista	d
Nocnej zmiany próżno czekającej świtu.	G7
Drażni ich marzyciel, nie przekona praktyk	C
I prezydent Stanów nic im nie załatwi,	E
Więc klną, by przynajmniej mieć co w liście wysłać.	a F a

Już „Człowiek z marmuru”, „Kordian” ani „Dziady”	a
Nie wskażą nikomu drogi w labiryntach.	H0
Echu się odbija „Marsz Pierwszej Brygady”,	E
„Kompleks polski” przekąską do przechyłu z gwinta.	a
Jakby zakaz nawozem był życia i sztuki	A7
(Tej łatwej teorii są liczne przykłady):	d
Carom zawdzięczamy narodowe święta,	G7
Komunistom – wiedzę o nich samych, póki	C
Sołżenicyn, patrząc w Vermoncie na buki,	E
Udziela za darmo wolnemu światu rady.	a F a

Wreszcie o komunizm zawadziła ręka:	a
Skąd dzisiaj zawistne stresy komunistów?	H0
Mając siłę – czego mieliby się lękać?	E
Paru grubych żartów? Bezsilnych wymysłów?	a
Zapomina często specjalistów rzesza,	A7
Że ideologią walki – ich piosenka,	d
Muszą więc mieć wroga, dla myśli i zmysłów:	G7
– Jednak coś znaczymy – zdają się pocieszać –	C
Jeżeli w tym kraju chcą nas jeszcze wieszać! –	E
I taka jest zwykle listów z Polski pointa.	a F a

Cóż na nie odpisać ma emigrant, śpiewak,	a
Co widział w swym życiu zaledwie wycinki	H0
Zła, niegodziwości, poniżeń i zniewag	E
Opisanych w listach wyjętych ze skrzynki.	a
Wie tylko to – z książek, bo przeczytał parę –	A7
Że zawsze się kielich goryczy przelewa,	d
Żeby pozostawić krwawe upominki.	G7
I pomimo ofiar, co jak świat są stare,	C
Lub dzięki nim właśnie – jest miejsce na wiarę,	E
Że kiedyś się o tym będzie tylko – śpiewać.	a F a

Dodane 16.05.2013 przez AŁ